Kadir Has Üniversitesi “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” ile yedi yıldır sürdürdüğü çalışmalara bir yenisini ekleyerek 2018 yılını “Toplumsal Cinsiyet Eşitlik Yılı” ilan etti. Bu kapsamda gerçekleştirilecek çalışmalar, üniversitenin Cibali Yerleşkesinde, Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın, Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mary Lou O’Neil ve üniversite üst yönetiminin katıldığı basın toplantısı ile duyuruldu.
Toplumsal cinsiyet eşitliğine giden yolda ilk olarak 2010 yılında ‘Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni imzaladıklarının bilgisini veren Rektör Prof. Dr. Mustafa Aydın, “2011’de Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi’ni kurduk. Merkezimiz, yayınladığı ve bu yıl güncelleyerek genişlettiği Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Dil Rehberi ile her yıl gerçekleştirdiği Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması gibi Türkiye’de ilk niteliği taşıyan, bu alanda öncü olan çalışmalara imza attı. Farklı konularda yaklaşık 20 adet bilimsel araştırma projesi yürütüldü. Bu gayretler artarak devam ediyor. 2018’i ‘Toplumsal Cinsiyet Eşitlik Yılı’ olarak belirledik. Bu kapsamda Türkiye’de ilk defa Kadir Has Üniversitesi bünyesinde bir ‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı’ hazırlandı. Kurumsal yönetimde cinsiyet eşitliğinin güçlendirilmesi, iş-yaşam dengesinin sağlanması, kadınların kariyer planları ve bu planların sağlıklı ilerleyebilmesi ve üniversite ortamında cinsel taciz ve saldırı öğelerinin tamamen ortadan kaldırılabilmesi için hazırlanan bu uzun soluklu planın tüm kurum ve kuruluşlara örnek teşkil etmesini diliyoruz. Özellikle üniversiteler; sağlıklı ilişkilerin geliştirilmesi, saygı ve eşitlik kültürünün oluşturulması açısından sahip olduğu etkin rol ile toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması yolunda kilit öneme sahip” diye konuştu.
Yükseköğretim alanının diğer sektörlere göre cinsiyet eşitliği konusunda daha iyi durumda olduğunu söyleyen Prof. Dr. Aydın, "Türkiye bu konuda Avrupa ve dünya ortalamasının üzerinde ancak bu da yeterli değil. Biz üniversite olarak hazırladığımız Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı ile üniversitenin üst yönetimindeki cinsiyet dağılımı daha eşit bir şekilde düzenleyeceğiz. Hedefimiz, en az temsil edilen cinsiyetin minimum yüzde 40 olmasını sağlamak. Ayrıca üniversite komisyonlarında da toplumsal cinsiyet dağılımı daha eşit bir şekilde düzenlenecek. “Toplumsal Cinsiyete Dayalı Taciz ve Saldırıyı Önleme Birimi kurulacak" dedi.
Türkiye'de kadınların üst kadrolara gelememesinin ardında ağırlıklı olarak çevresel ve yapısal faktörlerin olduğunu dile getiren Prof. Dr. Aydın, "Aslında üniversitelerin lisans düzeylerine baktığımızda bir eşitlik söz konusu. Ancak daha yukarı gidildiğinde kadınların oranı düşüyor. Aynı durum öğretim kadrolarında da geçerli. Yardımcı doçentlerde kadın ve erkekler birbirine eşitken doçent ve profesörlerde erkekler lehine bir değişim göze çarpıyor. Özellikle toplumsal bakış konuları ve ekonomiyle bağlantılı tercihlerde kadınlara atfedilen geleneksel ve aile kurmakla ilgili roller etkili oluyor. Yine benzer şekilde ailenin yetiştirilmesi, bakılması gibi roller toplumsal olarak kadına yüklendiği için, doğum yaptıktan sonra evde olmak gibi gereklilikler hissedildiği için bunların hepsi yükseltmelerde etkili oluyor. Dolayısıyla üniversitenin imkanları dahilinde bu çevresel faktörleri de düzeltmeye çalışacağız" diyerek sözlerini noktaladı.
"Akademik kadronun yüzde 48'i kadın 52'si erkek"
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı’nın detaylarını paylaşan Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mary Lou O’Neil, “Plan üniversitenin stratejik planlarına dâhil edilecek. Planın ikinci aşaması ise kariyer yönetimi olacak. Terfi alma yolunda olan kadınlar desteklenecek. Cinsiyete göre ayrıştırılmış veriler tutulacak. En iyi yetenekleri çekmek ve ayrımcı olmayan bir süreç sağlamak için istihdam süreci gözden geçirilecek. İş yaşam dengesi gibi bireyler açısından büyük önem taşıyan konu ise planımızın üçüncü ayağını oluşturuyor. Bu dengeyi sağlamak için de plan çerçevesinde önemli adımlar atılacak. Kreş için mali destek programı başlatılacak. Yüzde 100 ücretli doğum izni uygulanması da planımızın en önemli hedefleri arasında yer alıyor. Ayrıca yasal babalık izni olan 3 günün üzerine 1 hafta ücretli izin verilmesi ve toplamda 10 gün izin yapılması sağlanacak. Her 12 ay için 1 hafta ücretli bakım izni verilecek ve uzun dönemli doğum izni kullanan personel için farklı performans formülü kullanılacak” şeklinde konuştu.
Üniversite olarak genel akademik kadronun Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu söyleyen Doç. Dr. O’Neil, " Öğretim görevlilerimizin yüzde 48'ini kadınlar yüzde 52'sini erkekler oluşturuyor. Türkiye ortalaması da dünya ortalamasının zaten üzerinde. Türkiye genelindeki öğretim görevlilerinin yüzde 37'si kadın, yüzde 63'ü erkek. Öğretim görevlilerinde ayrı ayrı dağılıma baktığımızda ise yardımcı doçentlerin yüzde 61'i kadın yüzde 39'u erkek, bu oran Avrupa'da yüzde 45 kadın yüzde 55 erkek şeklinde. Okulumuzda doçentlerin oranı yüzde 42 kadın, yüzde 58 erkek iken Avrupa'da doçent oranı yüzde 37 kadın yüzde 63 erkek. Son olarak okulumuzdaki profesörlerin yüzde 30'u kadın yüzde 70'i erkek. Avrupa'da ise bu oran yüzde 21 kadın yüzde 79 erkek şeklinde" dedi.
Proje kapsamında eğitimler verilecek
Planın dördüncü aşamasında araştırmalar yer alıyor. Kadir Has Üniversitesi bilimsel araştırma projelerinin değerlendirmesinde, artı faktör olarak araştırma ekibinin cinsiyet dağılımına bakılacak ve “cinsiyet analizi” araştırmalara entegre edilecek.
Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı’nın beşinci ve son aşamasını ise ‘Eğitim’ oluşturuyor. Planın eğitim ile ilgili kısmı sadece öğrencilere değil, akademik ve idari personele yönelik detaylar da içeriyor. Yeni akademik personel oryantasyonunda Kadir Has Üniversitesi toplumsal cinsiyet eşitliği değer ve politikaları anlatılacak. Tüm akademik ve idari personele bilinçsiz cinsiyet eğilimi ve eşitlik politikaları konusunda eğitim verilecek.
Plana göre yeni öğrenci oryantasyon gününde Kadir Has Üniversitesi toplumsal cinsiyet eşitliği değer ve politikaları hem Türk, hem de uluslararası öğrencilere anlatılacak. Her fakültede en az bir tane toplumsal cinsiyet konulu ders oluşturulacak. Müfredata tüm öğrencilere açık olarak “Eşitlik ve Çeşitlilik” dersi eklenecek. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Dil Rehberi, İngilizce ile Türk Dili ve Edebiyatı derslerine entegre edilecek.
Toplumda farkıdanlık yaratmak ve eşitlik kültürünü yaymak amaçlanıyor
Kadir Has Üniversitesi’nin hazırladığı ve 2018 yılında uygulamaya koyacağı Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı ile toplumda farkındalık yaratmak ve eşitlik kültürünü yaymak, bu alanda yapılacak çalışmalara örnek teşkil etmek ve yeni gayretleri teşvik etmek amaçlanıyor.
Planın üniversiteye önemli katkıları olacağı öngörülmekte. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Aksiyon Planı sayesinde üniversitede daha iyi bir iş ortamı yaratılması, mevcut yeteneklerin korunması ve yeni yeteneklerin çekilmesi kolaylaşacak. En iyi adayların işe alınmasını sağlayacak şeffaf ve ayrımcı olmayan mekanizmalar yoluyla önyargı ve yazılı olmayan politika ve süreçlerle mücadele edilecek. Daha fazla kanıta dayalı ve sağlam araştırmalara olanak tanıyan programlara cinsiyet boyutunun katılarak üniversitenin rekabet gücü artırılacak. Araştırma ekiplerinin kalite ve kapasitesi artırılacak. Farklı insanların karşılaştığı zorluklarla mücadele edilerek sadece araştırma ve inovasyonda değil, toplumun tamamında olumlu değişim ve etkilerin gözlemlenmesi bekleniyor.
