Tahran
İranlılar, ülkenin nükleer anlaşma sonrasındaki ilk cumhurbaşkanını ve yerel yönetimlerini seçmek için sabah saatlerinde sandık başına gitmeye başladı. Yerel saatle 08.00'de (TSİ 06.30) başlayan seçimlerin ilk saatlerinde, oy kullanılan okul ve camilerin önünde uzun kuyruklar oluştu.
İşte altı cumhurbaşkanı adayının portresi
Mevcut Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani destekçilerinin bileklerine bağladıkları mor ve yeşil kurdelelerle kendilerini belli ettikleri sandıkların önünde seçmenleri ikna için son dakika çalışmaları devam ederken, muhafazakar aday İbrahim Reisi’nin destekçileri ise çiçeklerin büyük anlamlar taşıdığı İran’da ellerindeki kırmızı karanfillerle kendilerini oy kullanacaklara son bir kez hatırlatıyor.
"Cellata hayır, demagoga hayır; oyum rejim değişikliğine!"
İranlıların, resmi olarak 18.00’de kapanması gereken sandıklara gitmesi, seçimlerin meşruluğu ve adaylar açısından, -özellikle de Ruhani için büyük önem taşıyor. Adayların kesinleşmesinden bu yana birçok kişi ve yabancı basın tarafından favori gösterilen Ruhani’nin seçime katılımın düşük olması halinde zorlanabileceği belirtilirken; sandığa gidilmesinin ülkede herhangi bir değişikliğe yol açmayacağını ve seçimlerin ‘göz boyama’ olduğunu savunan bir kesim ise boykot çağrısı yapıyor. Amacını ‘gölge hükümeti’ devirmek ve İran İslam Cumhuriyeti’ni yıkmak olarak belirten Halkın Mühacitleri Örgütü’nün (PMOI/MEK) lideri Maryam Rajavi’ye desteklerini sunan grup, şu sloganları kullanıyor:
"Cellata hayır (Reisi, 1988 yılında binlerce siyasi mahkumun idamına karar veren ‘ölüm komitesi’ndeki rolü nedeniyle muhalifler tarafından ‘Ayetullah-i Katliam’ (Katliam Ayetullah’ı) olarak adlandırılıyor), demagoga hayır; benim oyum rejim değişikliğine, çok yaşa Halkın Mücahitleri Örgütü!"
"Bizim oyumuz rejimi değiştirmek için, bizim seçimimiz Maryam Rajavi!"
Sürgündeki Kürt partilerinden boykota destek
Sürgüne gönderilen Irak’taki Kürt siyasetçilerin de perşembe günü ortak bir açıklamayla destek verdiği boykotla ilgili olarak İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, “Seçimler ülkenin onurunun simgesi olabilir ya da zayıflığının işareti olarak sorunlara yol açabilir. Seçimler yoluyla ulusal güvenliğe karşı çıkan herkes şüphesiz ki sert bir tokatla karşılaşacak” açıklamasında bulunsa da; seçmenlerin sandığa gitmemesinin arkasındaki asıl sebebin demokratik kurumların hemen hepsinin dini bir muadilinin bulunduğu ülkede seçim sistemine olan güvensizlik ve ilgisizlik olacağı düşünülüyor.
Seçimler ikinci tura kalabilir
Seçmenlere sıklıkla sandığa gitmeleri yönünde çağrı yapan Ruhani’nin bugünkü seçimlerden büyük bir olasılıkla ilk sırada çıkacağı düşünülse de, cumhurbaşkanı seçilmesi için gereken yüzde 50’lik oya ilk turda ulaşamayabileceği ve karar için en yüksek oyu alan iki adayın yeniden yarışacağı ikinci tura gidilmesinin de ihtimaller arasında olduğu belirtiliyor.
Ruhani: Yanlış bir seçim, savaş anlamına gelebilir
Son haftalarda karşıtlarına yönelik eleştirilerinin dozunu artıran Ruhani, seçimleri ikinci tura bırakmamak için sınırları zorluyor. Reformist liderler ve aktivistlere yönelik devam eden gözaltıları eleştiren ve güvenlik birimlerine seçimlere müdahale etmeme çağrısında bulunan Ruhani, destekçilerine de muhafazakarları ‘hassas diplomatik pozisyonlardan’ uzak tutmalarını öğütlüyor:
“Cumhurbaşkanı tarafından alınan bir yanlış karar savaşla sonuçlanabilir, doğru bir karar ise barış anlamına gelebilir.”
ABD yönetiminin çarşamba günü aldığı, nükleer anlaşma kapsamında İran’a yönelik yaptırımların bir kısmının kaldırılmasına devam etme kararı, anlaşmanın mimarlarından Ruhani için olumlu bir rüzgar estirirken; Reisi de İran ekonomisine ‘gerektiği kadar katkıda bulunmadığını’ savunduğu anlaşmayı devam ettireceğini söylüyor.
"Ekonomimizi yabancıların ellerine bıraktılar"
Çarşamba günü Meşhed’de düzenlediği son seçim mitinginde, "Problemleri çözmek için yetenekli gençlerimizi kullanmak yerine ekonomimizi yabancıların ellerine bırakıyorlar" diyen Reisi’nin Ruhani’ye yönelik eleştirilerinin başında ekonomi geliyor.
Mevcut cumhurbaşkanı, göreve gelmesinin ardından yüzde 40'ın üzerinde olan enflasyonu aşağı çekmeyi başarsa da, İran’da fiyatlar hala yılda yüzde 9 düzeyinde artmaya devam ediyor. Nükleer anlaşma sonrasında petrol üretiminin arttığı ve ekonominin kısmen toparlanma gösterdiği ülkede, işsizliğin gençlerde yüzde 30 ve ülke genelinde ise yüzde 12.5 düzeyinde olması, Ruhani’ye yönelik eleştirilerin başında geliyor.
Seçimlere katılım Ruhani’nin kaderini belirleyecek
Yoksullara verilen parayı üç katına çıkaracağını söyleyerek, bir zamanlar eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’a giden düşük gelirli oyları arkasına almayı hedefleyen Reisi’yi destekleyen muhafazakarlar, şimdiye kadar ülkede gerçekleştirilen tüm seçimlere büyük katılım gösterdi. Dini lider Hamaney’in de sabah saatlerinde oyunu kullanmasının ardından “Ülkemizin kaderi İranlıların elinde” açıklamasında bulunduğu İran’da, katılımın yüksek olmaması durumunda Ruhani’nin 2005 seçimlerinde sandıklara ilginin düşük olması nedeniyle Ahmedinejad karşısında yenilgiye uğradığı belirtilen eski Cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani’yle aynı kaderi paylaşabileceği kaydediliyor.
