Tüketici kredisi olarak konut, taşıt ve ihtiyaç; kredi kartı üstünden de nakdi kredi biçiminde gerçekleşen borçlanmaların boyutları, 2014 Eylül itibariyle 345,5 milyar lirayı geçti.
Birgün’de yer alan habere göre, 2004 sonunda 26,5 milyar TL olan hanehalkı borç yükü, 2014 Eylül sonuna gelindiğinde 345,5 Milyar TL’yi geçti. Enflasyondan arınmamış haliyle yüzde 1175 artan borçların , enflasyon şişkinliği alındığında gerçek borç yükünün 2004’teki 100’lük düzeyden 2014 Eylülünde 564’lük düzeye çıktığı görülüyor. Başka bir ifade ile, tüketici borçlanmasında gerçek artış 11,5 yılda yüzde 474, ya da 47 kat.
Borçlanma alışkanlığı
2004 yılında hanehalkının tüketim harcamaları 400 Milyar TL dolayındaydı ve borç yükü bunun yüzde 6’sından ibaretti. 2014’e gelindiğinde borç stoku, özel tüketimin yüzde 30’una yakın. Yani , iç tüketim, bireysel borçlanma ile birlikte hızlı bir artış gösterdi. Bir borçlanan, 5 borçlanır oldu.
2005 sonrasında toplam bireysel kredilerde konut borçlanmaları aile borçlanmalarının üçte birini oluşturdu. Otomobil kredileri de ilk yıllarda yüzde 8-9 paya sahipken sonraki yıllarda toplamdaki payı yüzde 3’lere düştü. Hanehalkı borcu denildiğinde yüzde 36-37’sinin konut ve otomobil almak için yapılan borçlanmalar.
Hanehalkının sıkışıklığı ile ilgili mercek altına alınması gereken bireysel krediler, “ihtiyaç kredisi” ve kredi kartı ile yapılan nakit borçlanma tutarında ise görünüm şöyle. İhtiyaç kredisi, daha çok, borcu borçla kapama için alınan kredi olarak bilinir ve toplamdaki payı 2004’te yüzde 22 iken 2014’te yüzde 41’e çıktı.
Kredi kartı ile olan borçlanmaların ise payı 2013 sonunda yüzde 25 idi; BDDK’nin bazı kısıtlayıcı önlemleri ile 2014 eylülünde yüzde 21,6’ya düştü. Toplamda, ihtiyaç kredisi ve kredi kartı borçlanmasının yüzde 63’ü aşması önemli.
Aileler, banka dışından da borçlanıyor, borç-alacak ilişkisine giriyorlar. Özellikle faizi haram sayan kesimlerde senetle borçlanmalar; dövizle borçlanmalar, kredi kartı kullanmadan taksitli alışveriş, eş-dostla yapılan hatır-gönülle borçlanmalar, oldukça yaygın ve bunların toplamı 345,5 Milyar TL olarak görünen 2014 borç stokunun dörtte biri bile olsa, bir anda aile borç yükü 415 Milyar TL yi buluyor.
