Çevre

Eminönü'ndeki asırlık han çöküyor!

"Pisa Kulesi de eğri ama önlem alınmış ve duruyor halen"

14 Kasım 2018 15:48

İstanbul'un bir dönem önemli ticaret merkezlerinden biri olan Eminönü'ndeki Liman Han çökmek üzere. 2007 yılından beri kademeli olarak boşaltılan 111 yıllık tarihi tescilli yapı denize doğru artan eğimiyle bölgede ciddi tehlike yaratıyor.

Yalıköşk Caddesi üzerinde bulunan han, 1907 yılında o dönem sarayın baş mimarı olan Vedat Tek tarafından yaptırıldı. Birinci ulusal akım mimari özelliklerini taşıyan yapı uzun bir süre bölgedeki önemli ticaret merkezlerinden biri olarak kullanıldı. 1999 depreminde hasar gören yapı 2007 yılına kadar kısmen kullanıldı. Aynı zamanda 1'inci derece tarihi eser olan Liman Han, eğimin artması üzerine 2009 yılında tamamen boşaltıldı. Bir dönem satılmasıyla da gündeme gelen yapı, şimdi denize doğru eğimiyle dikkat çekiyor. Handaki eğimi ilk fark edenlerden biri olan Yüksek Mimar Hasan Kıvırcık Demirören Haber Ajansı'nın (DHA) sorularını yanıtladı.

Yapının mimari tarihine vurgu yapan Kıvırcık, "2007 senesinde ben içeri girdiğimde üst katlar kullanılmıyordu ancak alt katta bazı işletmeler vardı. O zaman hanın bekçisiyle konuşarak girmiştim hanın içine. İçeride çok hissedilmiyor gibi olsa da döşemelerin eğri olduğunu fark ettim. Hemen elimdeki kalemi han içine salladım attım ve eğime doğru yuvarlandığını gördüm. Bina gözle görülür değil, oturulmayacak düzeyde eğime doğru gitmişti. Şu an kaç derece eğim olduğunu bilmiyorum. Bunu ölçmek ve tehlikeyi tam olarak tespit etmek lazım. Benim tahminim 2-3 derece ama zaten binalarda 1 derecelik eğim bile çok önemlidir" dedi.

Benzer eğimin 140 metre mesafedeki Hidayet Camii'nde de olduğunu belirten Yüksek Mimar Hasan Kıvırcık, "Hidayet camiinde de çıplak gözle bakıldığında bir eğim göze çarpıyor. Burada restorasyon sırasında bu eğim hesap edilerek bazı güçlendirmeler yapılmıştır. Bir de bina çok küçük ölçekli bir bina. Kare planlı 2 katlı bir yapı. Bunun eğilerek yıkılma durumuna gelmesi oldukça zor. Ama Liman Han çok katlı ikisi farklı kütlelere sahip" şeklinde konuştu.

Jeofizik Mühendisi Ufuk Salcı ise söz konusu eğimlerin birkaç ayrı nedenden kaynaklanabileceğini belirtti ve oturma sıvılaşma ile ilgili bir sorun olabileceğini söyledi. 

Eminönü'ndeki bu durumun Sultanahmet, Ayasoyfa ve Topkapı Sarayı için bir tehdit oluşturmadığına değinen Salcı, "Çünkü onlar ana kayaçlar oturmuş yapılardır. Zemin sıvılaşması zaten alüvyon malzeme olan yerlerde olur. Eminönü de zaten denize 1-2 rakım olan bir yer. Şayet bir yer dolgu ise sorun orada başlıyor. Şu an için tehlike artıyor görülüyor. Binanın eğilmesi ne sürede devam ediyor bilemiyoruz ama bir gün bir anda yıkılabilir. Allah göstermesin bir 17 Ağustos depremi daha olsun istemiyoruz ama İstanbul'a çok yakın, düşük şiddetli bir depremde bile aniden yıkılabilir" ifadelerini kullandı.

Çevredeki vatandaşlar da tarihi handaki eğimin farkında. O vatandaşlardan biri, "Şimdi gelirken benim de dikkatimi çekti. Tarihi bir eser ve korunmuyor olması üzücü. Eğimi gördüm. Asıl dikkatimi çeken de o eğim oldu. Buna bir önlem alınabilir. Pisa Kulesi de eğri ama önlem alınmış ve duruyor halen. Burası için de bir önlem alınması lazım" dedi.