Emekli Büyükelçi Ünal Çeviköz, Soçi’deki zirvede Türkiye’nin ciddi bir basınç altında olabileceğine işaret ederken bu durumun uzun süredir dış politikada yapılan yanlışlarla bağına dikkat çekti.
BirGün'den Can Uğur'un haberine göre, Rusya’nın Soçi kentinde bugün Türkiye, Rusya ve İran arasında yapılacak zirveden çıkacak sonuç merak edilirken zirvenin bölgede ortaya çıkacak yeni denklem için önemine sıkça değiniliyor. Özellikle Türkiye’nin; Rusya ve İran’la yakınlaşması ile NATO gerilimi gözlerin bu zirvede olmasına neden oldu. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Norveç’te kendisini ve Atatürk’ü hedef alan NATO’nun skandal tatbikatının ardından NATO’ya karşı söylemlerini sertleştirmesi AKP çevrelerinde NATO’dan çıkabiliriz söylemlerini açığa çıkartırken Türkiye’nin yarım yüzyılı aşkın süredir emperyalizme olan bağımlılığı bu tablonun çelişkilerine işaret ediyor. Türkiye’nin Yeni Osmanlıcı söylemlerle derinleştirdiği dış politikanın en büyük açmazı olarak yorumlanan mevcut çelişkilerin nasıl aşılacağı henüz bilinmiyor. Konunun uzmanları da dahil olmak üzere birçok isim meselenin nereye evrileceğini tam olarak kestiremiyor. Emekli Büyükelçi Ünal Çeviköz NATO’dan çıkma söylemlerinin temelinin olmadığını söyledi. BirGün’e konuşan Çeviköz, Türkiye NATO ilişkilerinin en iyi bilen isimlerden biri. Çeviköz, ‘Uluslararası ilişkiler bağlamında düşünecek olursak Türkiye’nin Soçi’de ciddi bir basınç altında olacak’ ifadelerini kullandı.
“Türkiye NATO’dan çıkacak mı” diye sorduğumuzda Çeviköz, şöyle yanıt verdi: Türkiye’nin NATO’dan çıkma tartışmasının gündemde bu kadar yer kaplamasını doğru bulmuyorum. NATO’dan çıkma konusunun uygulanabilirlik açısından da bir karşılığı bulunmuyor. Norveç’te olanın bir yol kazası olduğunu düşünüyorum. Türkiye’nin ulusal ve uluslararası güvenliği açısından NATO’da kalması gerektiğini düşünüyorum. Aksi durumun Türkiye’ye çok hizmet etmeyeceği görüşündeyim.
Soçi görüşmelerine ilişkin konuşan Çeviköz şöyle devam etti: “Soçi görüşmelerinin sıkıntılı geçeceği görüşündeyim. Bu görüşmelerde Türkiye’nin baskı altına olacağını düşünüyorum. Özellikle de Sayın Cumhurbaşkanı’nın bu görüşmelerde basınç altında olacağını ifade etmek isterim.”
Çeviköz, Türkiye’nin neden baskı altında olacağı yönündeki sorumuza ise şöyle yanıt verdi: “Çünkü Rusya Devlet Başkanı Putin, Suriye Devlet Başkanı Esad ve ABD Başkanı Trump’la görüştü. Bunlar elbette belirli adımları esas alarak yapılan görüşmeler. Soçi’de de bunun yansımalarını görecek gibiyiz. Nedir bu durum? Suriye’deki denklemi tamamlama durumu. Özellikle PYD meselesi burada belirleyici olacak. Genel anlamda Suriye’deki unsurkarı yani muhalefeti biraraya getirme çabalarının olduğu anlaşılıyor. Bu denkleme PYD’nin de girmesi istenecektir. Türkiye’nin de burada ne yapacağı belirleyici olacaktır. Yani PYD’nin Soçi sonrasında adının geçmesi durumu söz konusu olabilir. Buna ilişkin Türkiye ciddi bir basınç hissedecektir.
Yaşanan sorunların kaynağı ile ilgili bugüne kadar dış politikada atılan hatalı yorumları hatırlattığımızda ise Çeviköz “Son 7-8 yıldır Türkiye ile ilgili olarak dış politikada çok ciddi hatalar yapıldı. Bu hatalar beraberinde bir sürü sorun doğurdu. İçinde yaşadığımız süreci sadece bugünden ibaret olarak görmemek gerekiyor. Önceki dönemlerden itibaren yapılan hatalar bugün karşımızdaki tablonun nedeni oluyor” diye konuştu.
***
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: NATO’nun müttefikiyiz
Fransız televizyonu France 24 kanalında Marc Perelman'a konuşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın; Suriye, Soçi Zirvesi, terörle mücadele, Türkiye-ABD ilişkileri, gibi konuları ele aldı. Konuşmasında, Türkiye’nin dört bir yandan düşmanlarla mücadele ettiğini söyledi ve NATO tatbikatındaki olayın da soruşturulması gerektiğini vurguladı. Ve Türkiye'nin NATO'nun güçlü bir müttefiki olduğunu belirterek, “Pek çok tatbikata katıldık. NATO'nun 50 yıldan uzun zamandır parçasıyız. Tabii ki bu olay dikkatle incelenmeli, soruşturulmalı. Bunu kim yaptı, o resimleri oraya kim koydu vs. Bir askeri ittifak, böyle katı disiplinli bir sistemde böyle bir şey nasıl olabiliyor.” diye konuştu.
Bilmeye çalışıyoruz
Türkiye'den bu konuda NATO tarafından özür dilendiğini hatırlatan Kalın, bu olayın bir kaza olup olmadığına ilişkin soru üzerine şunları söyledi:
“Detayları bilmiyorum. Göreceğiz. Şu ana kadar NATO'nun açıklamalarına dayanıyoruz. Bir soruşturma olacağını sanıyoruz, birkaç kişinin de kovulduğunu duyduk. Ancak böyle bir şeyin NATO'da nasıl olabildiğini ve bir daha böye bir şeyin olmayacağını bilmek için uğraşıyoruz.. Fakat bunun herhangi bir ülkeye yapılması kabul edilemez. Özellikle de kurucu Cumhurbaşkanımız Atatürk'e ve mevcut Cumhurbaşkanımıza yapılması ve Türkiye'nin tepki göstermemesi beklenemez. Bu mümkün değil.”
Kalın, “Türkiye NATO ile ilişkileri kesmeyi düşünüyor mu?” şeklindeki soruya, “Hayır.” yanıtını verdi. “NATO'nun hala sağlam ve açık bir müttefiki misiniz?” sorusunu ise “Öyleyiz, çünkü NATO'nun önemli bir müttefikiyiz.” diye cevapladı.
