Türkiye’de içki satışını yeniden düzenleyen torba kanunun satır aralarında yer alan maddelere içki firmaları, restorancılar, bakkallar, marketler ve turizmcilerden tepki aldı.
Meclis’e jet hızıyla sunulan alkollü içki satış ve pazarlama kurallarını yeniden düzenleyen torba kanun yasalaşırsa turistler bile içki içecek işletme bulmakta zorlanacak, restoranlar, bakkallar, büfeler, tekel bayileri ve marketlerin yüzde 70’inin ruhsatı iptal tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. Ayrıca kalan az sayıda içkili restoranda içki servisinin dışarıdan görülmemesi gerekiyor, bu maddeye aykırı hareket edenler 50 bin TL ceza alacak. Meclis’e sunulan yasa taslağına göre daha önce sadece camilere 100 metre ile sınırlanan içki yasağı hükmü yeni teklifle, ibadethaneler olarak genişletiliyor. Ayrıca içinde her türlü eğitim faaliyetinin yapıldığı yerlere olan içki yasağı mesafesi de 200 metreden 100 metreye indiriliyor. Hazırlanan kanun teklifinde hiçbir ayırım yapılmadan , “ibadethaneler ile her türlü eğitim ve öğretim faaliyetinin icra edileceği tesisler” dendiği için, yüz metre yakınında sürücü ya da bale kursu olan turistik tesis, içkili restoran, otel, bakkal ya da marketin alkollü kadeh ya da şişede içki satış ruhsatı iptal edilebiliyor.
Taraf gazetesinden Önder Çelik'in haberine göre, teklifle ayrıca, alkollü içkilerin reklamı ve tanıtımını da yasaklanıyor. Alkollü ürün üreten ve pazarlayanların etkinliklere isimleri amblemleriyle sponsor olmaları da engelleniyor. Hediye, eşantiyon, promosyon, bedelsiz, indirimli veya yardım olarak ürün dağıtımı olmayacak.
Ruhsat iptali yüzde 70’e çıkar
Alkol tüketimi ile satışını yeniden düzenleyen kanun teklifini Taraf’a değerlendiren Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, getirilen yasa teklifinin esnaflar açısından yanlış bir uygulama olduğunu belirterek, “Teklif bu haliyle kabul edilirse Türkiye’deki restoranlar, bakkallar, büfeler, tekel bayileri ve marketlerin yüzde 70’inin ruhsatı iptal edilir. Ne restoran kalır ne de turist” dedi. Türkiye’nin her sokağının dershane eğitim kurumu olduğunu ifade eden Palandöken, “Eskiden yasak sadece camilere 100 metre mesafeyi kapsıyordu, şimdi bu tüm eğitim kurumlarını kapsayacak. Kaos yaşanacak. İllegal içki tüketimi ve satışı artacak. Türkiye’nin imajı zedelenecek. Milyarlarca TL’lik vergi kaybı yaşanacak” diye konuştu.
Başbakanla görüşeceğiz
Kanun teklifini geri çekilmesini isteyen Palandöken, “ben yaptım oldu” mantığının doğru olmadığını belirterek, “Bu konuda Başbakanla da görüşeceğiz. Yasa çıkarsa yasal haklarımızı kullanacağız” dedi.
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) Genel Sekreteri Levent Egeli de, yapılan bu çalışmada hiçbir sektör meslek örgütünün görüşleri, sektörün işleyişindeki özellikleri, yabancı turistler dâhil müşteri beklentilerinin dikkate alınmadığını belirterek, “Turizm sezonunun başladığı bir zamanda böyle bir gündemin içinde olmanın, Türkiye’nin dışarıdaki imajına olumsuz etkide bulunacağı kaçınılmaz” dedi.
Düzenleme tedirgin etti
Özellikle yaz sezonunda, işletmelerde düzenlenecek çeşitli müzik ve kültürel etkinlikler ile ülkenin turizm kapasitesini arttırmak, konaklama, yiyecek, içecek sektörünü canlandırmaya çalışırken, getirilmek istenen düzenlemenin kendilerini son derece tedirgin ettiğini vurgulayan Egeli, şöyle devam etti:
“100 m uygulamasında 4 ve 5 yıldızlı oteller ile birinci sınıf turizm belgeli restaurantların kapsam dışı tutulması ile öğrencilere karşı arzu edilen kontrolün sağlanabileceğini düşünüyoruz. Bu uygulamaların ‘alkol tüketimine karşı etkin bir savaş başlatılmış’ görüntüsünden çıkarılıp, alkol kullanmayanların veya kullanmamaları gereken kişilerin en az seviyede etkilenmeleri için yapılan yeni düzenlemeler şeklinde hazırlanıp duyurulması çok daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Umuyoruz ki gerekli düzenlemeler vakit kaybetmeden yapılır ve bu tip uygulamalar, yıllardır emek verdiğimiz ve dünyanın altıncı büyük turist çeken ülkesi haline gelmiş olan Türk turizmine zarar getirecek yanlış algılamalara mahal vermez.”
Tüketiciler Birliği Genel Sekreteri Cahit Düzcan ise, yasakların alkol özgürlüğüne müdahale olduğunu düşünmediklerini belirterek, turizmi etkileyecek yasaklar getirilmesini doğru bulmadıklarını ifade etti. Düzcan, “Turizm işletmeleri ikiye ayrılabilir. Devlet ruhsat verirken alkollü ya da alkolsüz işletme diyebilir” görüşünü belirtti.
Alkol vergisi altın yumurtlayan tavuk gibi
AKP Hükümeti bir taraftan içki satışına yönelik ağır yasaklar getirirken, diğer taraftan alkollü içkilerden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) bütçenin önemli bölümünü oluşturuyor. Maliye Bakanlığı verilerine göre, alkollü içeceklerden alınan vergi tutarı son beş yılda yüzde 133.6 oranında arttı. 2008 sonunda 1 milyar 987 milyon TL olan alkollü içeceklerden alınan ÖTV geçen yılın sonunda 4 milyar 643 milyon TL’ye ulaştı. Alkol vergisindeki yükseliş bu yılın ilk dört ayında da devam etti. Ocaknisan döneminde alkolden alınan vergi turarı 1 milyar 585 milyon lirayla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18.5 artış göstererek bütçede en hızlı büyüyen vergi kalemlerinde biri oldu. Devletin son beş yılda aldığı alkol vergisi 17 milyar TL’ye ulaştı.
Alkol yasağı her yere yayılacak
Kanun teklifinin 4. Maddesi ile 4250 sayılı Yasanın 9. Maddesi şöyle düzenleniyor: “Alkollü içkilerin satış ve tüketimine yönelik ticari faaliyetler ancak mahalli mülki amirin izni ile icra edilebilir. İzinsiz faaliyet gösteren işletmeler kapatılır. Bu iznin verileceği ticari işletmeler ile ibadethaneler ve her türlü eğitim öğretim faaliyetinin icra edildiği tesisler arasında asgari 100 metre mesafe bulunması şarttır. Turizm teşvik belgesine sahip ticari işletmeler bakımından birinci fıkra hükmüne göre ayrıca izin alınmasına gerek yoktur. Ancak birinci fıkranın son cümlesi hükmü turizm teşvik belgesine sahip ticari işletmeler bakımından da uygulanır.”
Bu kural uygulanırsa İstanbul’da İstiklal Caddesi’nde, ne Çiçek pasajı kalacak, ne Asmalı Mescit ne de Nevizade... Çünkü İstiklal üzerinde birçok binada çeşitli kurslar veriliyor. Çiçek Pasajı’nın karşısında Galatasaray Lisesi olduğu için bu pasajdaki restoranların ruhsatları tehlikede. Sultanahmet, Galata’daki otellerin de ruhsatları tehlikede. Ortaköy’deki, Kumkapı’daki ya da Kadıköy’deki birçok restoran da içki satamayacak. Bodrum, Çeşme, Antalya gibi turistik yerlerde de içkili restoran sayısı en az yüzde 60 -70 azalacak. Turistler restoranlarda cam kenarında oturamayacaklar, oturmak isterlerse içki içemeyecekler.
100 metre kuralı
Getirilen yasak sadece turizm işletme belgesi olan restoran, otel ve işletmelerle de sınırlı değil, 100 metre kuralı, bakkal, market ve büfelere de uygulanacağından etrafında herhangi bir eğitim tesisi, ibadethane, kilise bulunmayan bakkal ve market bulmak zor olacağı için sadece İstanbul’da bakkalların yüzde 70’i içki satış ruhsatını kaybedeceği hesaplanıyor.
Yetki valiliklerde
Mevcut kanuna göre belediyeler restoranlara işyeri ruhsatı verirken kanundaki şartlara bakıp içkili yer ruhsatı da veriyordu. Ama şimdi bu torba yasa teklifi ile bütün yetki valilik ve kaymakamlıklara veriliyor.
Cezası 50 bin TL
Teklifteki bir başka maddeye göre, alkollü içki satılan ve tüketilen yerlerde içki içildiği ve satıldığının dışarıdan görünmemesi gerekiyor... Maddede, bu kurala uymayan işletme sahibine 50 bin TL ye kadar para cezası verilmesi öngörülüyor. Hazırlanan taslağın 6. Maddesinin 7. Bendine göre: “Alkollü içkilerin satışına ve tüketilmesine izin verilen yerlerde bu ürünler işletme dışından görülecek şekilde satışa arz edilemez. Bu maddeye aykırı hareket edenlere, on bin Türk Lirasından (10.000 TL) ellibin Türk Lirasına (50.000 TL) kadar idari para cezası verilir.”
İçki reklamı yasak
Hazırlanan kanun teklifi ile alkollü içki markalarının, gazete, dergi, internet reklamları tamamen yasaklanıyor ve hiçbir etkinliğe şirket ticari unvanı ile dahi destekleyici olunmasına izin verilmiyor. Bugüne kadar alkollü içki üretici firmalar bazen bir marka ile bazen de şirket ticari unvanları ile sanat ve kültür etkinliklerine destekleyici olabiliyordu. Ancak bu teklif sponsorluğu tamamen yasaklıyor. Teklifin 6. Maddesinin 1. Bendine göre: “Buna aykırı hareket edenlere 200 bin TL ye kadar para cezası verilir.”
Kadehler logosuz
Hazırlanan taslağa göre, alkollü içki markaları başka hiçbir ürün üzerinde kullanılamayacağından artık restoranlardaki, logolu kadehler, buz kovaları, şemsiyeler, masa örtüleri, bakkallardaki bira dolapları, minderler ve hatta şirket çalışanının üzerindeki tişört üzerinde bile sattığı ürünün marka ve logosu yazamayacak....
